เกร็ดความรู้ เรื่องทั่วไป

พระมีนากษี

श्रीमत्सुन्दरनायिकां भयहरां ज्ञानप्रदां निर्मलां
श्यामाभां कमलासनार्चितपदां नारायणस्यानुजाम् ।
वीणावेणुमृदङ्गवाद्यरसिकां नानाविधामम्बिकां ।
मीनाक्षीं प्रणतोऽस्मि सन्ततमहं कारुण्यवारांनिधिम् ॥

ศฺรีมตฺสุนฺทรนายิกามฺ ภยหรำ ชฺญานปฺรทำ นิรฺมลำ
ศฺยามาภำ กมลาสนารฺจิตปทำ นารายนสฺยานุชามฺฯ।
วีณา-เวณุ-มฤทงฺควาทฺยรสิกำ นานาวิธามมฺพิกำ
มีนากฺษีํ ปฺรณโตสฺมิ สนฺตตมหํ การุณฺยวารำนิธิมฺฯ।

คำอ่าน
ศรีมัตสุนทะระนายิกาม ภะยะหะราม ชฺญานะประทาม นิรมะลาม
ศฺยามาภาม กะมะลาสะนารจิตะปะทาม นารายะณัสยานุชาม
วีณา เวณุ มฤทังคะ วาทยะระสิกาม นานา วิธามัมพิกาม มีนากษีม ประณะโตสมิ สันตะตะมะฮัม การุณยะวารานนิธิม

คำแปล
ข้าพเจ้าขอประณตน้อมอยู่เป็นนิจซึ่งพระมีนากษี ผู้ทรงเป็นดังมหาสมุทรแห่งความการุณย์

นายิกาผู้สง่างาม แลทรงไว้ซึ่งความศักดิ์สิทธิ์ พระผู้ทรงขจัดซึ่งความกลัว พระผู้ทรงความบริสุทธิ์ แลประทานซึ่งความรู้ ผู้ทรงเสน่ห์ด้วยฉวีวรรอันคมเข้ม พระนางผู้ทรงเป็นพระขนิษฐาในองค์นารายณ์ ผู้ซึ่งพระกมลาสน์ปรนนิบัติบูชาอยู่แทบเบื้องบาท

พระผู้ทรงสำราญในเครื่องดนตรี อันได้แก่ วีณา (พิณ) เวณุ (ขลุ่ย) และกลองมฤทังคะ พระมารดาผู้ทรงรูปแบบอันหลากหลาย.

หมายเหตุ
มีนากษี คือ พระนาม หรือ รูปแบ่งแยกแห่งองค์พระมหามายา ทุรคา หรือ ตริปุรสุนทรี ผู้เป็นรูปแบบพลังอำนาจที่เข้าถึงได้ง่ายที่สุดของพระวิษณุ และตอบสนองในวัตถุได้อย่างรวดเร็ว
(พรหมาณฑปุราณะ,ศรีมัทภาควตปุราณะ,มารกัณเฑยปุราณะ)โดยพระนามมีนากษี หมายถึง พระนางผู้มีดวงเนตรอันเรียวงามดังมัจฉา

นายิกา หมายถึง ผู้นำหญิง หรือ พระราชินี

กมลาสนะ หมายถึง ผู้ประทับบนดอกบัว ในที่นี้หมายถึง พระพรหมา

มุรุเกศัน ศรีมาธวะ โสทรี เสวกะ
(กิตติกร อินทรักษา)