มทุไร วีรัน (மதுரை வீரன்/Madurai Veeran) ทรงเป็นหนึ่งเทพผู้พิทักษ์ชุมชนของชาวตมิฬ หรือ กาวัล เดย์วัม (காவல் தெய்வம்/Kaval Deivam) ในภาษาตมิฬ และ ครามะ เทวตา (ग्रामदेवता/Grama Devata) ในภาษาสันสกฤต
ตำนานกล่าวกันว่า ท่านเป็นโอรสของนายกะ องค์หนึ่งในตระกูล อรุนทธิยัร (அருந்ததியர்/Arundhathiyar) แต่จากการทำนายของโหรหลวงว่าโอรสที่กำเนิดมาเป็นอัปมงคล จึงนำท่านไปทิ้งไว้ในป่า
ต่อมา นิษาทผู้หนึ่งมาพบเข้าจึงเก็บไปเลี้ยงดังบุตรของตน ให้นามว่า มุธุ กุมารัน
ในวัยเยาว์นั้นท่านได้ร่ำเรียนการต้องสู้ ดังราชกุมาร เมื่อเติบใหญ่ เป็นชายฉกรรจ์ ท่านเป็นบุรุษรูปงามดั่งราชกุมาร วันหนึ่งท่านได้พบ กับ นางภมมิ (பொம்மி/Bommi) ธิดาของ ภมไมยา นายกะ (பொம்மையா நாயக்கர்/Bommaiya Nayakar) ณ ริมฝั่ง กาเวริ นที และ มีใจต่อนาง
ซึ้งนางก็มีใจให้ด้วยเช่นกัน จึงได้คบหากัน แบบลับๆ ลือกันว่า ท่านได้แอบเข้าไปในวังของนางในยามราตรีผ่านหน้าต่าง เพื่อให้ได้ใกล้ชิด แม่หญิงภมมิ
ต่อมา เมื่อ องค์นายกะ ล่วงรู้เข้า ก็ พยายามขวางกั้น จัดเวรยามอย่างดี และ กักขังบริเวณ แม่หญิงภมมิ ให้อยู่แต่ในห้อง ถึงกระนั้น ท่านก็ผ่านพวกยามเวรไปหานางได้อยู่ดี
นายกะ จึงรีบประกาศคู่มั่นของ แม่หญิงภมมิ ถึงกระนั้นท่านก็ยังมาหานางทุกคืนด้วยความเสนหา ข่าวเริ่มเป็าขี้ปากชาวบ้าน นายกะ จึงประกาศท้าประลอง ระหว่างคู่หมั้น ของ นางภมมิ กับตัวท่าน ซึ้งท่านเป็นผู้ชนะ นายกะ จึงยกธิดาให้
ต่อมา มุธุ กุมารัน ได้เข้าไปเป็นทหารในวังของ ติรุมะไล นายกะ ( திருமலை நாயக்கர்/Thirumalai Nayakar) ผู้ปกครอง มทุไร นคร
ท่านเป็นทหารที่หาญกล้า จนได้ตำแหน่งเสนาบดี และ ได้นามใหม่ว่า มทุไร วีรัน (ผู้กล้า แห่ง มธุไร )
วันหนึ่ง มทุไร วีรัน ได้พบกับ แม่หญิงเวลไล (வெள்ளையம்மா/Vellaiyamma) เป็นนางรำผู้สิริโฉมงดงาม แห่ง ราชสำนักของ ติรุมะไล นายกะ และ เป็น เทวทาสี ด้วย
เพียงได้เห็นนางครั้งแรง ยังทำให้ วีรบุรุษ ผู้มีจิตใจกล้าหาญอย่าง มทุไร วีรัน สั่นสะเทือน ไม่เป็นอันกิน อันนอน เฝ้าคิดถึงแต่ใบหน้า และ ท่วงท่าการรำของนาง จึงรีบเร่งไปยังสำนักของนาง ซึ่งเป็นสำนักสอนรำ และ สำนักประติมากรรม ปัญจโลหะ ด้วย
มทุไร วีรัน ได้ไปขอให้แม่นางเวลไล สอนนาฏยศาสตร์ให้ และ ได้คบหากัน ทั้งสองต่างมีใจให้กัน
เวลาผ่านไป ต่อมา มทุไร นคร ได้ประสบภัยจากหมู่โจร และ ข้าศึก ซึ่งมทุไร วีรัน ทำหน้าที่เช่นเคยมิบกพร่องแม้แต่สิ่งใดเลย
แต่ วันหนึ่ง เมื่อ ติรุมะไล นายก ล่วงรู้ถึง ความสัมพันธ์ระหว่าง มทุไร วีรัน กับ แม่นางเวลไล จึงคิดว่า เหตุที่ยังจับหมู่โจรให้หมดไปไม่ได้ เพราะ มทุไร วีรัน มัวแต่ หมกหมุ่นกับนาง และ ติรุมะไล นายกเอง ยังแอบช่อบแม่นางเวลไลด้วย จึงสั่งนำตัว มทุไร วีรัน มาลงโทษ และ ประหาร ด้วยการประจาน และ ตัดแขน-ขา เสีย และ ทรมานจนสิ้นใจ
เมื่อชายาทั้งสอง ของ มทุไร วีรัน ร่วงรู้ข่าวการตายของสวามี จึงพร้อมกันกระโดดเข้ากองไฟเผาศพของสามี เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นที่สะเทือนใจของปวงชนชาวนครมทุไรเป็นอย่างยิ่ง
ต่อมาประชนจึงยกวีรบุรุษคนนี้ เป็น เทพองค์หนึ่ง จัดเป็นเทพพื้นเมือง และ เป็นเทพผู้ดูแล รักษาหมู่บ้านต่างๆ
ในส่วนของรูปเคารพปฏิมา มักปรากฏเป็น หนุ่มฉกรรจ์ ไว้หนวดงดงาม และมีอาวุธคือดาบ และตะบอง ซึ่งเป็นเทวลักษณะสามัญของเทพผู้พิทักษ์ชุมชน ของทางอินเดียใต้ มักทรงประทับยืนคู่กับชายาทั้งสอง คือ นางภมมิ และ เวลไลยัมมา มักปรากฏม้า ซึ่งเป็นพาหนะ และแพะซึ่งมักเป็นเครื่องสังเวยแก่เทพพื้นบ้านอยู่เคียงข้างด้วย
เรียบเรียงนำเสนอโดย กิตติกร อินทรักษา
05-05-2016 / 06-01-2020
(ฉบับปรับปรุงเนื้อหาในส่วนเกริ่นนำ และเทวลักษณะ)