อุปจาระ (उपचार/Upachara) คือ การปฏิบัติบูชา รับใช้ต่อเทพเจ้า หรือ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยแบ่งเป็นขั้นตอน แบบแผนต่างๆ อย่างเป็นระเบียบ โดยแต่ละสัมประทายะ (จารีตประเพณีที่สืบทอดกันมาในสำนักอาจารย์ต่างๆ) อาจมีรายละเอียดปฏิบัติแตกต่างกัน อุปจาระแบ่งเป็นขั้นตอนหลักๆ ดังนี้ ปัญโจปาจาระ (पंचोपचार/Panchopachara) = การปฏิบัติบูชา 5ขั้นตอน โษฑโศปจาระ (षोडशोपचार/Shodasopachara) = การปฏิบัติบูชา 16ขั้นตอน จตุรษัษฐี อุปจาระ (चतुर्षष्ठी उपचार/Chaturshasthi Upachara) = การปฏิบัติบูชา 64 ขั้นตอน ซึ่งมักทำในเทวสถานใหญ่ๆ โดย ปัญโจปจาระ และ โษฑโศปจาระ เป็นการทำในเคหสถานได้ โดยการบูชาแบ่งเป็นสองขั้นตอนใหญ่ๆ หรือ สองช่วง คือ ปูรวางคะ (पूर्वाङ्ग/Purvanga) และ อุตตะรางคะ (उत्तराङ्ग/Uttaranga) โดยปูรวางคะ คือ ขั้นตอนช่วงแรก และอุตตรางคะ คือขั้นตอนหรือช่วงถัดมา ซึ่งในส่วนของอุปจาระ […]
