เกร็ดความรู้ เทวะตำนาน

ตำนานอันพิสดารของพระขันทกุมาร​ ฉบับบาหลี​

พระขันทกุมาร​ หรือที่ชาวบาหลีเรียกขานว่า ซังฮฺยัง​ กุมารา (Sang​ Hyang​ Kumara)​ และ บาตารา กุมารา (Batara​ Kumara) ในคติบาหลีทรงเป็นโอรสองค์หนึ่งในองค์​ ซังฮฺยัง​ ซีวา หรือ​ บาตารา กูรู​ (Sang​ Hyang​ Siwa​/Batara​ Guru) ผู้เป็นใหญ่ในสรวงสวรรค์​ ทรงเป็นพระอนุชาใน​องค์​ซังฮฺยัง กานา (Sang​ Hyang​ Gana)(พระคเณศ)​ และ​ ซังฮฺยัง กาลา (Sang​ Hyang​ Kala)(พระกาล)​ ทรงเป็นเทพผู้คุ้มครองเด็กๆ​ และทรงความเยาว์วัย​อยู่เสมอด้วยพรจากพระบิดา

ในบาหลีได้กล่าวถึงตำนานของ​ ซังฮฺยัง​ กุมา​รา​ อย่างพิสดารไว้ว่า​ ทรงถือกำเนิดขึ้นในวันตุมเปะก์​ วายัง​ (Tumpek​ Wayang)​ อันถือเป็นวันอวมงคล​ในปฏิทินบาหลี​ (เรื่องระบบปฏิทินบาหลีค่อนข้างซับซ้อน​มาก​ จึงขอละการลงลายละเอียด)​ เชื่อว่า​ ในวันนี้องค์​ ซังฮฺยัง​ ซีวอ ทรงประทานพรให้​ ซังฮฺยัง​ กาลา ซึ่งเป็นเทพอสูรที่หิวโหยอยู่เสมอ​ สามารถกินเด็กที่เกิดในวันตุมเปะก์​ วายัง​ และทุกสรรพชีวิตที่เห็นช่วงเที่ยงวันของตุมเปะก์​ วายังได้​
ปรากฏว่า​ ซังฮฺยัง​ กุมา​รา​ อุบัติขึ้นในวันนี้​ และในช่วงเที่ยงวัน​ บาตารา​ กาลา​ ก็ได้ตามไล่ลาอนุชาของตน​ ด้วยความหิวกระหาย​ เมื่อได้แลเห็นดังนั้น​ เดวา​ ซีวา​ พร้อมทั้ง​ เดวี​ อุมา​ จึงปรากฏองค์​ขึ้นเข้าห้าม​ บาตารา​ กาลา​ ปรากฏว่า​ ซังฮฺยัง​ กาลา​ จะกินพระบิดา​ และพระมารดาของตนด้วย​ เพราะปรากฏองค์ขึ้นในช่วงเวลาดังกล่าว​ ซังฮฺยัง​ ซีวา​ ทรงยินยอมที่จะถูกกลืนกิน​ แต่มีข้อแม้ว่า​ ซังฮฺยัง​ กาลา​ จะต้องตอบคำถามตนให้ได้​ ซึ่งองค์​พระกาลทรงตอบไม่ได้​ และดวงตะวันได้คล้อยไปยังทิศตะวันตกแล้ว​ องค์​กาลา​ จึงจับ​องค์ศิวเทพ​ และเทวีอุมากินเป็นอาหารมิได้​ ถึงกระนั้นองค์กาลา​ ก็ยังตามไล่พระกุมารอยู่​

พระกุมารา ทรงวิ่งไปทุกทิศ ทรงวิ่งเข้าไปซ่อนตามบ้านผู้คน​ จนได้เข้าไปซ่อนในบ้านของคณะผู้เล่นวายัง​ กูลิต​ (Wayang​ Kulit)​ หรือ​ หุ่นเงา​ (หนังตะลุง​อินโดฯ)​ ซึ่งกำลังประกอบพิธีจัดถวายเครื่องเซ่นไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์​อยู่ องค์บาตารา​ กาลา​ ได้ตามเข้าไป​ ด้วยความหิวโหย​จึงเข้าไปเสวยเครื่องเซ่นไหว้เหล่านั้นหมด​ เหล่าคณะคนเล่นหุ่นเงาจึงขอแลกเปลี่ยนเครื่องเซ่นเหล่านั้น​ กับองค์เดวา​ กุมารา​ เว้นแต่​ ซังฮฺยัง​ กาลา​ จะทรงคายเครื่องเซ่นเหล่านั้นออกมา​ ซึ่งองค์​กาลาทำไม่ได้​ จึงทรงยินยอมที่จะไม่ไล่กลืนกินองค์​ ซังฮฺยัง​ กุมารา​ อีก​
ในวันตุมเปะก์​ วายังนี้เอง​ ชาวบาหลีจึงจัดพิธีขับไล่สิ่งไม่ดี​ พร้อมทั้งแสดงหนังตะลุงเรื่องราวระหว่าง​ซังฮฺยัง​ กาลา​ และ​ซังฮฺยัง​ กุมารานี้.​

เรียบเรียงนำเสนอโดย​ Guy Utomo
(กิตติกร​ อินทรักษา)

ภาพประกอบ​: ซังฮฺยัง​ ซีวา​ ทรงโอบอุ้ม​ ซังฮฺยัง​ กุมารา​ ไว้บนพระอุระ​ เคียงข้าง​ด้วย​ ซังฮฺยัง​ กานา​ และ​ เดวี​ อุมา